ประวัติโรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดนสมถวิลจินตมัย
ตั้งอยู่ที่บ้านห้วยแล้ง ตำบลท่าข้าม อำเภอเวียงแก่น จังหวัดเชียงราย
เดิมชื่อโรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดนบำรุงที่ ๙๓ จัดตั้งขึ้นเมื่อวันที่ ๑๑ มิถุนายน ๒๕๑๓ โดยชุดเฝ้าตรวจชายแดนที่ ๒๑ ร่วมมือกับราษฎรชาวเขาเผ่าม้ง โดยขอกำลังสนับสนุนจาก ตชด.ที่ ๕๖๐ บ้านท่าข้าม ไปยังกองกำกับการตำรวจตระเวนชายแดนเขต ๕ อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่ (ขณะนั้น) ซึ่งได้ส่ง พลฯ เผชิญ กล่ำแก้ว มาทำการสอนต่อมาในปี พ.ศ. ๒๕๑๕ ได้รับเงินพระราชทานจากสมเด็จพระบรมราชชนนีฯจำนวน ๕๐,๐๐๐ บาท ให้นำมาสร้างโรงเรียนและบ้านพักครู โดยลงมือสร้างเมื่อต้นปี ๒๕๑๖ เมื่อดำเนินการสร้างอาคารถาวรเสร็จแล้ว จึงได้กราบบังคมทูล ถวายรายงานการก่อสร้างแด่ สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนีทรงทราบ พร้อมทั้งได้กราบบังคมทูลเชิญ ทรงทำพิธีเปิดอาคารเรียน เมื่อวันที่ ๖ มิถุนายน ๒๕๑๖ และทรงพระราชทานนามว่า โรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดนสมถวิลจินตมัย
ความเป็นมา
เดิมพื้นที่ของบ้านห้วยแล้งเป็นป่า มีผู้ก่อการร้ายใช้เป็นเส้นทางขนเสบียง ต่อมานายเลาเจอ ศักดิ์สิทธานุภาพ และนายจงนึ่ง ศักดิ์สิทธานุภาพ ชาวเขาเผ่าม้ง ได้พาครอบครัว และเพื่อนบ้านจากหลายหมู่บ้าน ได้มาตั้งเป็นหมู่บ้านห้วยแล้ง เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๐๘ มีบ้านเรือนจำนวน ๖ หลังคาเรือนในขณะนั้น
อาณาเขต
ทิศเหนือ ติดต่อ บ้านออน- ทิศใต้ ติดต่อ บ้านท่าข้าม
- ทิศตะวันออก ติดต่อ บ้านบ่อ
- ทิศตะวันตก ติดต่อ ภูเขาเขตป่าสงวนแห่งชาติ
การปกครองและประชากร
ปัจจุบันมีนายจงนึ่ง ศักดิ์สิทธานุภาพ เป็นผู้ใหญ่บ้าน
มีจำนวนบ้านเรือน ๑๓๘ หลังคาเรือน ประชากร ๑,๑๕๑ คน เป็นชาย ๕๖๒ คน หญิง ๕๘๙ คน เชื้อชาติไทยนับถือศาสนาคริสต์ และนับถือผี และภาษาไทยท้องถิ่น
อาชีพ
ทำไร่ รายได้เฉลี่ยประมาณ ๕,๐๐๐ บาท/ครอบคัว/ปี
ระบบการศึกษา
โรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดนสมถวิลจินตมัย เป็นโรงเรียนที่ตั้งขึ้นในสังกัดของกองกำกับการตำรวจตระเวนชายแดนที่ ๓๒ จังหวัดพะเยา กองบัญชาการตำรวจตระเวนชายแดน
โรงเรียนเปิดทำการสอนตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๕๑๓ โดยรับเด็กจากหมู่บ้านห้วยแล้ง ดำเนินการสอนเป็น ๒ ภาคเรียน ดังนี้
- ภาคเรียนที่ ๑ เปิด ๑๕ พฤษภาคม ๒๕๓๘ ถึง ๖ ตุลาคม ๒๕๓๘
- ภาคเรียนที่ ๒ เปิด ๓๐ พฤศจิกายน ๒๕๓๘ ถึง ๒๒ มีนาคม ๒๕๓๙
อาคารสถานที่และสิ่งอำนวยความสะดวก
ทางโรงเรียนมีอาคารและสิ่งอำนวยความสะดวกต่างๆ ดังนี้
| ๑) อาคารเรียน ๑ | ได้รับเงินพระราชทานจากสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี |
| ๒) ห้องน้ำ - ห้องสุขา | กองร้อยตำรวจตระเวนชายแดนที่ ๓๒๖ |
| ๓) เรือนเพาะชำ | กองร้อยตำรวจตระเวนชายแดนที่ ๓๒๖ |
| ๔) เรือนเลี้ยงไก่ | วิทยาลัยเกษตรกรรมเชียงราย |
| ๕) เรือนเพาะเห็ด | คณะครูร่วมกับราษฎร |
| ๖) โรงประกอบอาหาร | กองร้อยตำรวจตระเวนชายแดนที่ ๓๒๖ |
จำนวนครูและนักเรียน
เมื่อเริ่มก่อตั้ง มีนักเรียน ๓๐ คน มีครูตำรวจตระเวนชายแดน ๑ นาย
ปัจจุบันมีนักเรียน ๘๐ คน เป็นชาย ๒๕ คน หญิง ๕๕ คน มีครูตำรวจตระเวนชายแดน ๖ นาย
ตารางแสดงจำนวนครูและคุณวุฒิ
| ๑) จ.ส.ต.อร ทุนอินทร์ | ครูใหญ่ | |
| ๒) จ.ส.ต.สมบูรณ์ สุวรรณวงศ์ | ครูผู้สอน | |
| ๓) จ.ส.ต.วุฒิพงษ์ ไกลถิ่น | ครูผู้สอน | |
| ๔) ส.ต.ท.ดอน สมควร | ครูผู้สอน | |
| ๕) ส.ต.ต.สำรวจ ไข่ดำ | ครูผู้สอน | |
| ๖) พลฯ อดุลย์ ใชยา | ครูผู้สอน |
ตารางแสดงจำนวนนักเรียน ปีการศึกษา ๒๕๓๘
| เด็กเล็กก่อนวัยเรียน | |||
| ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๑ | |||
| ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๒ | |||
| ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๓ | |||
| ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ | |||
| ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๕ | |||
| ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖ | |||
โครงการตามพระราชดำริที่โรงเรียนดำเนินการอยู่
เพื่อเป็นการพัฒนาเด็กและเยาวชนให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ ให้ดำเนินงานโครงการตามพระราชดำริขึ้น ในโรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดน ตามแผนพัฒนาเด็กและเยาวชนในถิ่นทุรกันดาร (๒๕๓๕ - ๒๕๓๙) ดังต่อไปนี้
โครงการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ
กิจกรรมที่ดำเนินอยู่
๑. การปลูกหญ้าแฝก พื้นที่ปลูกหญ้าแฝกในโรงเรียน จำนวน ๒ งาน
๒. พื้นอนุรักษ์ของหมู่บ้านมีเนื้อที่ ๕ ไร่ อยู่ห่างจากโรงเรียน ๕,๐๐๐ บาท เป็นพื้นที่ป่าสงวนต้นไม้ที่อยู่เดิมเป็นไม้เต็ง ไม้รัง และปลูกต้นไม้สักเสริม จำนวน ๒ ไร่
แหล่งอ้างอิง : สำนักงานโครงการส่วนพระองค์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี. (๘๗)(ชร. ท๑ ส๖๕๒ ๒๕๓๙)